وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه می‌شود، دو روش پرطرفدار بیشتر از بقیه به چشم می‌آیند: صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی. هر دو روش با هدف مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها طراحی شده‌اند، اما تفاوت‌های مهمی میان آن‌ها وجود دارد که دانستنشان می‌تواند به انتخاب درست کمک کند.
۱. ساختار و نحوه مدیریت
در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، پول همه سرمایه‌گذاران در یک صندوق جمع می‌شود و مدیر صندوق با آن، یک پرتفوی مشترک تشکیل می‌دهد. بنابراین همه سرمایه‌گذاران از سود و زیان یکسانی برخوردار می‌شوند.
اما در سبدگردانی، برای هر فرد یک پرتفوی اختصاصی طراحی و مدیریت می‌شود. این پرتفوی با توجه به اهداف، میزان ریسک‌پذیری و نیازهای مالی همان فرد تنظیم می‌گردد.
۲. میزان شخصی‌سازی
صندوق‌ها محصولی عمومی هستند؛ همه سرمایه‌گذاران به‌طور مشترک از یک ترکیب سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. در مقابل، سبدگردانی کاملاً شخصی‌سازی‌شده است و مثل یک لباس دوخته‌شده بر اساس سایز و سلیقه هر فرد طراحی می‌شود.
۳. شفافیت و گزارش‌دهی
در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار معمولاً فقط ارزش روز واحدهای صندوق را می‌بیند. اما در سبدگردانی، گزارش‌های دقیق‌تری از خرید و فروش‌ها، وضعیت دارایی‌ها و عملکرد پرتفوی به‌صورت دوره‌ای به سرمایه‌گذار ارائه می‌شود.
۴. حداقل سرمایه مورد نیاز
یکی از تفاوت‌های مهم، حداقل سرمایه لازم است. برای ورود به صندوق‌های سرمایه‌گذاری، معمولاً با مبالغ کم هم می‌توان شروع کرد. اما سبدگردانی نیازمند سرمایه بالاتری است (که توسط سازمان بورس تعیین می‌شود) چون مدیریت آن به‌صورت اختصاصی انجام می‌شود.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران به شکل‌های مختلفی ارائه می‌شوند و هر کدام برای نیاز و سطح ریسک‌پذیری متفاوتی مناسب هستند:
- 📊 صندوق‌های سهامی
سرمایه‌گذاری عمده این صندوق‌ها روی بورس و سهام شرکت‌هاست. مناسب افرادی است که به دنبال سود بالاتر هستند و توانایی پذیرش نوسانات و ریسک بیشتر را دارند. - 💵 صندوق‌های با درآمد ثابت
بخش بزرگی از سرمایه این صندوق‌ها در اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی قرار می‌گیرد. برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که به دنبال سود مطمئن و ریسک کم هستند. - ⚖️ صندوق‌های مختلط
ترکیبی از سهام و اوراق با درآمد ثابت دارند. هدف این صندوق‌ها ایجاد تعادل میان سودآوری و ریسک است و برای کسانی مناسب‌اند که به دنبال بازدهی متعادل هستند. - 🟡 صندوق‌های طلا
سرمایه این صندوق‌ها روی گواهی سپرده طلا و اوراق مرتبط متمرکز می‌شود. گزینه‌ای جذاب برای کسانی است که به سرمایه‌گذاری در بازار طلا علاقه دارند بدون اینکه نیاز به خرید و نگهداری فیزیکی طلا داشته باشند. - 🔄 صندوق‌های قابل معامله (ETF)
این صندوق‌ها در بورس معامله می‌شوند و خرید و فروش واحدهای آن‌ها درست مثل سهام انجام می‌شود. انعطاف‌پذیری بالا و نقدشوندگی سریع از مزیت‌های اصلی آن‌هاست.
